«Περίεργη αύξηση των κρουσμάτων καρκίνου στη Δράμα! Απαιτούμε άμεση έρευνα!!»

του Παναγιώτη Γεωργιάδη

Έτσι τιτλοφορείται η σχετική ομάδα που υπάρχει στην ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης Facebook η οποία αριθμεί, την ώρα αυτή, 2879 μέλη. Η αίσθηση του δραμινού πολίτη ότι η πόλη μας έχει πληγεί περισσότερο από κάθε άλλη περιοχή της Ελλάδας από τον καρκίνο είναι αληθινή και διαλαμβάνει σάρκα και οστά μέσω μιας «κινηματικής ομάδας» (στο Facebook) που απαιτεί έρευνα!

Την αίσθηση αυτή ενισχύει ρεπορτάζ του τρίτου κρατικού καναλιού καθώς και εντύπων αργότερα που έγιναν, σε ανύποπτο χρόνο, στο παρελθόν για την περιοχή, καθώς και η ίδια η πραγματικότητα. Ο κόσμος, ο οποίος προφανώς δεν "τρώει" κουτόχορτο, βλέπει τι γίνεται δίπλα του και μπορεί - έστω και δίχως επίσημα στατιστικά στοιχεία - να συγκρίνει και να κρίνει την "προτίμηση" της ασθένειας στη Δράμα σε σχέση με άλλες περιοχές της Ελλάδας.

"Η δεύτερη αιτία θανάτου στη χώρα μας «προτιμάει» τη Βόρεια Ελλάδα σύμφωνα με στοιχεία 30 ετών. «Μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα ο καρκίνος είναι η δεύτερη αιτία θανάτου στη χώρα μας. Ωστόσο, ακόμη δεν υπάρχει καμία αξιόπιστη καταγραφή, τόσο της θνησιμότητας όσο και των κρουσμάτων ανά γεωγραφική περιοχή, ηλικία, απασχόληση και φύλο, ικανή να μας οδηγήσει σε ασφαλή συμπεράσματα», επισημαίνει ο καθηγητής Επιδημιολογίας κ. Δημήτρης Τριχόπουλος", αναφέρεται σε άλλο ρεπορτάζ .

Ως αιτίες της αυξημένης τάσης των κρουσμάτων που εντοπίζονται στην περιοχή έχουν επισημανθεί δέκα περίπου επικίνδυνες ουσίες, που ενώ απαγορεύονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με μηδενικές τιμές ανοχής, ως καρκινογόνες, στη χώρα μας έχουν κάποιες τιμές ανωτάτων ορίων.

Ένα δεύτερο ρεπορτάζ............... 

μεγάλης Αθηναϊκής εφημερίδας, που δημοσιεύθηκε πέρυσι , αναφέρεται λεπτομερώς σε παράγοντες και αιτίες με αιτιολόγηση από καθηγητές πανεπιστημίου.

«Σύμφωνα με ρεπορτάζ κρατικού καναλιού ούτε μία, ούτε δύο, αλλά ΔΕΚΑ είναι οι επικίνδυνες (πιθανόν καρκινογόνες) ουσίες που έχουν εντοπιστεί στα δείγματα που μελετήθηκαν στη Δράμα, αλλά δυστυχώς για μία ακόμη φορά η Ελληνική νομοθεσία εφαρμόζεται εις βάρος των πολιτών. Συγκεκριμένα, ενώ η Ευρωπαϊκή νομοθεσία δεν θέτει καν θέμα ορίων και για τις δέκα συγκεκριμένες ουσίες (μηδενικό όριο) που ανιχνεύθηκαν, η Ελλάδα ακολουθώντας τη δική της λογική θέτει όρια για όλες, και μάλιστα τόσο υψηλά έτσι ώστε μία μόνο από αυτές να θεωρείται επικίνδυνη. Η περίπτωση θυμίζει σενάρια αντίστοιχα με αυτά της ταινίας Έριν Μπρόκοβιτς, και από ότι φαίνεται η μόνη διέξοδος είναι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (με όσα αυτό συνεπάγεται)». πηγή: Ρεπορτάζ ΕΤ3 από το 2009

Το Τσερνομπίλ

Μεταξύ των άλλων, η αύξηση της ασθένειας στην περιοχή αποδίδεται, σε μεγάλο βαθμό, στο πυρηνικό ατύχημα του Τσερνομπίλ. Είναι βέβαια λογικό και επιστημονικά αποδεκτό ότι τα νέφη ραδιενέργειας να έχουν εμποτίσει στην περιοχή τον υδροφόρο ορίζοντα, καθώς και τη γη. Είναι έτσι παραδεκτό ότι η υψηλή ίσως συγκέντρωση ραδιενέργειας – από τα νέφη αυτά – να μεταφέρονται στον άνθρωπο μέσω των τροφίμων, του υδροφόρου ορίζοντα, αλλά και της ατμόσφαιρας. Πάντως, αυτός ο λόγος από μόνος του δεν αποτελεί ικανή συνθήκη αιτιολόγησης των αυξημένων κρουσμάτων καρκίνου στη Δράμα αφού, η διασπορά των νεφών ραδιενέργειας του Τσερνομπίλ δεν έγινε αποκλειστικά μόνον στην πόλη και το νομό αλλά, σε όλη τη Μακεδονία – Θράκη και τη γειτονική Βουλγαρία. Η Συνθήκη, δηλαδή, της έστω και μερικής υπαιτιότητας του ατυχήματος στην αυξημένη, για την περιοχή, καρκινογένεση δεν δικαιολογείται από τα αληθινά περιστατικά.

Η Οικονομική Ανέχεια ενισχύει τις καρκινογενέσεις

“Παρά την έλλειψη αξιόπιστων καταγραφών για την ταυτότητα του καρκίνου στην Ελλάδα, υπάρχουν κάποια στοιχεία που σε συνδυασμό με τα διαθέσιμα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδος (ΕΣΥΕ) μπορούν να υπολογίσουν την επιβάρυνση του ελληνικού πληθυσμού. Σύμφωνα με τη βιοστατιστικό κ. Χαρά Τζαβάρα, παρουσιάζεται σημαντική διαφορά θνησιμότητας από καρκίνο μεταξύ Βόρειας και Νότιας Ελλάδας στον πίνακα της λεγόμενης «προτυπωμένης θνησιμότητας» τον οποίο συνέταξε η επιστημονική ομάδα του κ. Τούντα, για την τριετία 2000-2003. «Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιήθηκε προτυποποιημένος πληθυσμός», εξηγεί ο κ. Τριχόπουλος. «Πρόκειται για θεωρητικό μοντέλο συγκεκριμένων προδιαγραφών, το οποίο εξετάζει πληθυσμό ιδίου φύλου και ηλικίας, ανάλογα με τον τόπο μόνιμης κατοικίας ώστε να προτυπώσει τη θνησιμότητα». Καλύτερους δείκτες υγείας στην Κρήτη και χειρότερους στην Περιφέρεια της Θράκης είχαν διαπιστωθεί από προηγούμενες μελέτες, σύμφωνα και με τον αναπληρωτή καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής κ. Ιωάννη Τούντα. Ο ίδιος εξηγεί: «οι νοτιότερες περιοχές τρέφονται καλύτερα και λόγω των συνηθειών τους και λόγω μεγαλύτερης οικονομικής δυνατότητας. Ο χαμηλός οικονομικός δείκτης μειώνει τις δυνατότητες πρόσβασης στα διαγνωστικά κέντρα και τα νοσοκομεία, κατ΄ επέκταση την υγειονομική περίθαλψη του πληθυσμού αυτού»”, αναφέρεται στο ίδιο ρεπορτάζ. Γίνεται, δηλαδή, αντιληπτό ότι η οικονομική ανέχεια, «το Μνημόνιο της Δράμας», που μας έχουν τάξει για το νομό Δράμας όλες διαχρονικά οι κυβερνήσεις, αποτελεί μέρος των αιτιών και του προβλήματος των αυξημένων κρουσμάτων της ασθένειας στην περιοχή.

Η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας

Μία άλλη αιτία της διαφοράς στους «δείκτες» του καρκίνου είναι το πόσο προσβάσιμες είναι οι υπηρεσίες υγείας σε έναν πολίτη. «Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου και ο βαθμός πρόσβασης σε εξειδικευμένες ιατρικές μονάδες, στις οποίες ο ασθενής μπορεί να έχει τη δυνατότητα παροχής χημειοθεραπείας, ακτινοθεραπείας και χειρουργικής αντιμετώπισης έχει αντίκτυπο στο επίπεδο υγείας ενός πληθυσμού», εξηγεί ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής και διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής του νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» κ. Μελέτιος- Αθανάσιος Δημόπουλος.

Επικίνδυνος συνδυασμός κόκκινου κρέατος και τσιγάρου

«Πρέπει να επισημανθεί ότι οι κυριότεροι παράγοντες που ευθύνονται για την εμφάνιση του καρκίνου είναι το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η ανθυγιεινή διατροφή συμπεριλαμβανόμενης της αυξημένης κατανάλωσης οινοπνεύματος. Ακόμα, η υπερέκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και ειδικότερα για τον ελλαδικό χώρο οι ιοί της ηπατίτιδας», σημειώνει ο κ. Δημόπουλος. «Έχουμε παρατηρήσει ότι ο συνδυασμός του καπνίσματος με την υπερκατανάλωση κόκκινου κρέατος ευθύνεται για πολλές μορφές καρκίνου. Δυστυχώς, αλλάξαμε τις διατροφικές συνήθειες της υγιεινής μεσογειακής κουζίνας με πρακτικές που σταδιακά οδήγησαν τους Έλληνες στην παχυσαρκία. Ως δεύτερο λοιπόν επιβαρυντικό παράγοντα θα αξιολογούσα την παχυσαρκία και ως τρίτο την έλλειψη άσκησης. Η διαφορές σε αυτούς τους δείκτες ανά γεωγραφική περιοχή μάς βοηθούν στην “ανάγνωση” των χαρακτηριστικών που εμφανίζει ο καρκίνος στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, στη Βόρεια Ελλάδα καπνίζουν σε ορισμένες περιοχές περισσότερο. Στη Θράκη, επειδή υπήρχαν καλλιέργειες καπνού, το κάπνισμα είναι συνυφασμένο με τις συνήθειές τους», σημειώνει ο κ. Τριχόπουλος.

Ρύπανση και φυτοφάρμακα παίζουν τον ρόλο τους

«Υπάρχει μόνον η υποψία ότι τα φυτοφάρμακα λειτουργούν επιβαρυντικά και στον καρκίνο», επισημαίνει ο κ. Τριχόπουλος. «Ακόμα δεν έχουμε αποδείξεις που μπορούν να μας οδηγήσουν σε ασφαλή συμπεράσματα. Ωστόσο και με την ύπαρξη βάσιμης υποψίας αποσύρονται».

Ο κ. Χριστοφυλάκης εκτιμά ότι: «Η κατάχρηση των φυτοφαρμάκων δείχνει να έχει επηρεάσει τον υδάτινο και υδροφοφόρο ορίζοντα με αποτέλεσμα ο τόπος μόνιμης κατοικίας να παίζει σημαντικό ρόλο ως προς τη μεγαλύτερη ή μικρότερη ποσοτική καταγραφή περιστατικών καρκίνου». «Επιβαρυντικό ρόλο σε κάποιο βαθμό θα μπορούσε να διαδραματίσει και η ρύπανση της ατμόσφαιρας, καθώς και η είσοδος βιομηχανικών ή γεωργικών υπολειμμάτων στην τροφική αλυσίδα. Πάντως, επειδή δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία για τους προδιαθεσικούς παράγοντες στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας, ούτε στοιχεία που να μπορούμε να εμπιστευθούμε ανά καρκίνο και ανά γεωγραφική περιοχή, δεν είναι ασφαλές να οδηγηθούμε σε κάποια συμπεράσματα», επισημαίνει ο κ. Δημόπουλος.

Οι αμιαντοσωλήνες του δικτύου ύδρευσης στην πόλη και το νομό

Ένας ακόμα παράγοντας που μπορεί να παίζει ρόλο στην αύξηση – διαχρονικά – των κρουσμάτων καρκίνου στην περιοχή είναι το γεγονός ότι το υπάρχον δίκτυο ύδρευσης της πόλης της Δράμας, αλλά και γειτονικών Δήμων του νομού, είναι απαρχαιωμένο και εξυπηρετείται στο σύνολό του από αμιαντοσωλήνες. Εάν η άποψη του καθηγητή κ. Χριστοφυλάκη για τον επηρεασμό του υδροφόρου ορίζοντα από τα φυτοφάρμακα, με συνδυασμό της μονίμου κατοικίας, είναι επιστημονικά ορθή και παραδεκτή (που δεν έχουμε κανένα λόγο αμφισβήτησης, απεναντίας) τότε, το ερώτημα που διατυπώνεται έρχεται σαν λαιμητόμος στο νου: «πως είναι δυνατόν να επηρεάζουν τα φυτοφάρμακα τον υδροφόρο ορίζοντα και όχι οι αμιαντοσωλήνες το πόσιμο νερό της πόλης;» !

Στον αντίποδα, αντίθετη άποψη που διακηρύχθηκε από πολιτικούς (επιστήμονες;) είναι ότι οι αμιαντοσωλήνες του δικτύου ύδρευσης της πόλης δεν επηρεάζουν το πόσιμο νερό επειδή έχουν καλυφθεί – με την πάροδο των ετών – από πρασινάδα και γλοιώδης χόρτα που «προστατεύουν» το πόσιμο νερό από τον αμίαντο. Βέβαια, η παραδοχή του κ. Χριστοφυλάκη ως απάντηση σε αυτό το επιχείρημα είναι συντριπτική. Άλλωστε, ο αμίαντος έχει απαγορευθεί διά ροπάλου σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση ως άκρως καρκινογόνα κι επικίνδυνη χημική ουσία ακόμα και στις εγκαταστάσεις κτιρίων. Έτσι, προκύπτει το δεύτερο ερώτημα: «πως είναι δυνατόν να δεχόμαστε ότι ο αμίαντος είναι παραδεκτά καρκινογόνος ακόμα και από «απόσταση» - εξ’ ου και η απαγόρευσή της χρήσης του στις κτιριακές εγκαταστάσεις – και να διατυμπανίζουμε ότι δεν αποτελεί πρόβλημα (αμιαντοσωλήνες) για το πόσιμο νερό ;» !

Η Ομάδα στην ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης “facebook” με την επωνυμία του παρόντος τίτλου παραμένει και καθημερινά διογκώνεται. Έως ότου κάποιοι αρμόδιοι (ή και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο όπως μας πληροφορεί το ρεπορτάζ της ΕΤ3) ευαισθητοποιηθούν και μας πουν τι συμβαίνει.. Κι αν μέσα από τα 2900 περίπου μέλη του (που αυξάνονται συνεχώς) βρεθεί κάποια «Έριν Μπρόκοβιτς» μπορεί να δούμε την αλήθεια κατάματα (και τις ευθύνες;), πριν είναι αργά για κάποιον από μας ή κάποιον οικείο μας, για να αλλάξουμε μόνοι μας τα πράγματα διότι, φαίνεται ότι η/οι πολιτική-οι είναι «απασχολημένη-οι» με «πιο σοβαρά» θέματα.. .